Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Araklı Gezisi

ARM Haber Merkezi - Araklı Manşet Haber 20 Şubat 2022 Pazar günü, DOĞAL ve TARİHİ DEĞERLERİ KORUMA DERNEĞİ, AraklI'da 10 km yürüyüş ile, Trabzon ve bölgenin, Trabzon merkezden sonraki Roma'nın en eski (MÖ) ve önemli (ekonomik ve stratejik) garnizon yerleşimi olan Araklı (Sürmene) Susurmania/Hyssus/Hyssu Porto/Heraklia tarihi alanları ve sahilden ormana doğa gezisi gerçekleştirdi. Karadeniz Teknik Üniversitesi'de Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Müh. Böl. Ögretim Üyesi ve Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Dernek Başkanı Doç Dr. Çoşkun Eruz'un anlatımıyla geziden kısa kısa notlar... Araklı Kasabası Hürriyet Mahallesi içerisinde bulunan ve ne yazıkki büyük kısmı yok edilmiş olan Susurmania-Hyssus-Hysso Porto Roma liman ve kalesinde başlayan tanıma, tanıtma gezisi, Tarihi eski Sürmene (Araklı) ilçesinin yaşam merkezi olan Kentsel ve Doğal SİT Konakönü konakları, camisi, sahili sonrası Araklı'nın 2. sahil Kalesi olan Kalecik kalesi gezildi, Kalecik'ten sonra 3. ve en büyük kale olan Canayer (Tzanayer-Buzluca) kalesi gezildi, kale sonrası fındıklık ve orman içi tarihi Canayer - Araklı taş yolu kullanılarak Turup orman içi mesire alanı ve Araklı seyir terası gezilerek, tekrar Konakönü'ne dönüldü. Ekip Arkadaşımız sayın Hülya Sezgin hanımın çay ve pasta ikramı ile 10km lik yürüyüş turumuzu tamamladık.     SUSURMANİA - HYSSUS - HYSSOPORTO LİMAN VE KALESİ: 2000 yıl önce körfez üzerine kurulmuş olarak Araklı kasabasının içerisinde, bilinen( antik ve günümüz kayıtları olan) en eski ( MS 117 -130 Hadrian dönemi) kale olan ve ne yazık ki 2013 de ve 2019 da içine 2 adet site ( apartman değil SİTE ( Korunan alan SİT olunca Araklı belediyesi de gözünün önündeki kaleye inşaat ruhsatı vererek SİT yerine SİTE yaparak korumuş !)) yapılarak katledilmiş, 2 2013 ve 2018 yılında 2 kez koruma talebinde bulunulmuş olmasına karşın, ayakta olan surları, kitaplara kaydolmuş bilgileri var olmasına karşın, idari ayak oyunları, liyakatsiz ve bilgisizliğin kurbanı oldu. Kalenin büyük kısmı hiçbir yüzey araştırması, arkeolojik kazı dahi yapılmadan, koruma altına alınmadan ( tüm uyarı ve başvurulara rağmen) inşaat alanına çevrilip tahrip edildi. 20 dekarlık kale 20 dekar inşaat ruhsatına çevrilip kurban edildi.. Bu günah ve suç başta yasal olarak tarihi eseri bildirmek ve tescil ettirmekle yükümlü Araklı belediye başkanında, Başvuru yapıldığı halde tescili yapmayan Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma ( !) Kurulunda , o dönemde Trabzon Kültür müdürü ve konu hakkında bilgi sahibi olan Araklı lı Ankara Kültür ve Turizm İl Müdürü Ali Ayvazoğlu bey ve Müze yetkililerindedir. 2000 yıldır yerli yerinde duran, ülkemin ve insanlığın kültür mirası bir tarihi eser, bilginin, bilimin, aklın, teknolojinin, turizmin en üst noktada olduğu 2000 li yıllarda, insanlığın gözünün içine baka baka, büyük kısmının yok edilmesi, bilim, tarih, kültür ve insanlık adına utanç verici bir durumdur. Tarihi, kamu hakkı ve yararını, şahsi çıkar ve cüzdana kurban eden bir talep ve anlayışa göz yumulmuş olması üzücü ve düşündürücüdür. Bu yasaya, insanlığa yakışmayan talanı durdurması için sayın Cumhurbaşkanı, Kültür bakanı ve gerekirse hukukun devreye sokulması gerekiyor. Trabzon un sahip olduğu başka tarihi eser ve alanlarında, idarecilerin keyfi olurları ile yok edilmemesi için. KALECİK KALESİ: Tarihi bir yerleşim ve balıkçılık limanı olan Kalecik mahallesi batısında bulunan doğal bir kayalık üzerinde küçük bir kale bulunmaktadır. Kalenin ne zaman ve kimler tarafından yapılmış olduğu bilinmemektedir ( Ne kazı , ne yüzey araştırması olmayınca tarih te bilinmiyor malesef). Faklı kaynaklarda kalenin hemen güneyinde bulunan Canayer-Buzluca kalesinin ön gözetleme kulesi, limanının güvenliği amacı ile yapılmış olabileceği bidirilmektedir. Bir diğer tahmin ise Bizans ve Trabzon Komnen devleti zamanında Karadeniz ticaretinde imtiyaz sahibi olan Ceneviz ve Venedikliler tarafından yapılmış ( Canayer Ceneviz, Kalecik Venedik ) kalelerden birisi olduğu yönündedir. Kale ne yazık ki sasdece turistik kaygılarla aslına ve tarihi dokusuna pekte sadık kalınmadan taş duvar ustaları elinde turistik bir yapıya dönüştürülmüştür. Kırık dökük, villa merdiven taşı kaplı merdivenler, 3. yılında çürüyüp kopmuş korkuluk ve halatlar, sorumluluktan kurtulmak için takılmış falez, yangın, dikkat tabelaları dışında tarih adına pek bir kaygı olmadan öylece bırakılmış bir alan. Kalenin antik çağdan günümüze gemilere sığınak olmuş küçük koyu ve limanı , içinde var olan antik çağdan gemi enkazı, tarihi eşya ve yapı kalıntıları ile birlikte TRABZON KILASİĞİ ile sahili doldur yeme içme yeri yap amaçlı olarak dolduruldu. CANAYER - TZANAYER (BUZLUCA ) KALESİ: Kale Araklının en büyük ve giriş, idari yapı, kilise ve kule yapıları tahrip olmakla birlikte mevcudiyetini koruyan, 20 dekardan daha büyük bir alana sahiptir. Kalecik kalesinin güneyinde olan kalenin surlarının bir kısmı toprak seviyesi ile 5m arasında değişen yüksekliklerde mevcuttur. Kale içerisinde güney giriş kapı yeri, iç kısımda idari bina olduğu öngörülen dikdörtgen bir yapı ve yakınında kilise olduğu belirtilen ve bölgede başka örneği olmayan 8 gen bir yapı ve eklentileri, kalenin kuzeye açılan çift kademeli, üstü kule- şapel olan, 2 katı kısmen sağlam olarak günümüze ulaşmış. Kalede herhangi bir arkeolojik kazı yapılmadığı için tarihi ve kullanım amacı kesin olarak bilinmemektedir. Kale ile ilgili en kapsamlı çalışam İngiliz araştırmacı Anthony Bryer tarafından (1985) yapılmıştır. Turup mesire alanı geçmişte orman ve mera özelliğine sahip saha, cumhuriyet döneminde askeri talim alanı ve ormancılık araştırma alanı olarak kullanılmış, günümüzde devletin hüküm ve tasarrufu altında olan, büyük kısmı orman , bir kısmı mesire alanı olarak kullanılan çok güzel bir orman sahasıdır. Ancak ne yazık ki, hemen 1km altında Araklı ileçesi ve belediyesi olmasına karşın, halkın mesire alanı korkunç seviyede çöp ve atıklarla kirletilmiştir, ormanlık alanların tamamı atık kaplı durumda. Sahanın hem orman yangınına ve hem de atık kirliliğine karşı sürekli kontrol altında tutulması ve temizlenmesi gereklidir.